Đầu xuân mới, bà Sagarika Chandra, Trưởng bộ phận phân tích về VN của Tổ chức xếp hạng tín nhiệm Fitch Ratings chia sẻ về những biến số ảnh hưởng tới triển vọng tín nhiệm VN năm 2021.
Kiểm soát tốt đại dịch
* Fitch dự báo gì về kinh tế VN 2021, nhất là trong bối cảnh đợt dịch mới đang diễn ra ở một số địa phương, có thể ảnh hưởng tới một số khu vực của nền kinh tế?
– VN kiểm soát rất tốt đại dịch, nên chúng tôi nghĩ rằng nền kinh tế sẽ hồi phục khi nhu cầu nội địa tăng cao trở lại. Fitch dự báo năm 2021, GDP của các bạn có thể tăng trưởng 7,5% – tốc độ tăng trưởng đáng kể – so với mức 2,91% của GDP năm 2020.
Đương nhiên, mức tăng trưởng 7,5% phản ánh thực tế rằng kinh tế VN hồi phục từ một cái nền thấp. Ngoài ra, chúng tôi nghĩ rằng có những yếu tố khác hỗ trợ kinh tế VN tăng trưởng từ cả trước đại dịch, trong đó có vốn trực tiếp từ nước ngoài (FDI) – khu vực sẽ giữ vai trò quan trọng giúp kinh tế VN phục hồi. FDI vào VN vẫn duy trì ở mức cao, và theo dự báo hiện tại, FDI ròng sẽ ở mức 4% GDP năm 2021 và 2022.
Về lạm phát trung bình năm 2021, 2022, chúng tôi dự báo ở mức 3,5%. Cần nói thêm rằng, kể cả sau những diễn biến mới về dịch bệnh tại Hải Dương và một số địa điểm khác, Fitch vẫn giữ nguyên dự báo tăng trưởng như trên. Lý do là chúng tôi nhìn vào quá trình chống dịch hiệu quả của VN, giúp số ca lây nhiễm ở mức thấp, dựa trên các số liệu chính thức được công bố.
Cấu trúc yếu kém của ngành ngân hàng
* Ở góc độ tổ chức đánh giá tín nhiệm, với Fitch, đâu là những thách thức lớn với kinh tế VN 2021?
– Dù dự báo tăng trưởng kinh tế năm 2021 & 2022 sẽ hồi phục, Fitch cho rằng kinh tế VN sẽ vẫn dễ chịu tác động từ bên ngoài bởi độ mở cao. VN sẽ vẫn đương đầu với nhiều rủi ro xuất phát từ nhóm doanh nghiệp (DN) nhà nước và sự yếu kém về cấu trúc của ngành ngân hàng.
Những yếu tố có thể giúp VN được xếp hạng tín nhiệm cao có thể do ổn định kinh tế vĩ mô, thể hiện bởi độ linh hoạt chính sách cao, bao gồm chính sách liên quan đến đảm bảo linh hoạt tiền tệ và duy trì dự trữ ngoại hối, hoặc tình hình tài chính công cải thiện, thể hiện ở thâm hụt ngân sách nhỏ hơn, hoặc nợ chính phủ nói chung giảm, hoặc rủi ro với bảng cân đối kế toán quốc gia bắt nguồn từ lĩnh vực ngân hàng giảm.
Nói cách khác, những yếu tố có thể khiến VN bị hạ xếp hạng tín nhiệm bao gồm: thay đổi chính sách gây bất ổn vĩ mô hoặc các yếu tố mất cân bằng vĩ mô tăng, hoặc sự kết tinh của các khoản nợ tiềm tàng hoặc dự trữ ngoại tệ giảm, như đầu tư nước ngoài giảm với quy mô đủ gây bất ổn kinh tế.
Tốt hơn so với các nước trong khu vực
* Năm 2020, ngành ngân hàng công bố lợi nhuận tăng cao. Cùng lúc có sự khác biệt so với các năm trước: tăng trưởng tín dụng không cao, số lượng doanh nghiệp phá sản cao, số lao động bị sa thải nhiều. Vậy, 2 bức tranh trái ngược này tác động gì đến kinh tế và xếp hạng tín nhiệm của VN?
– So với các nước khác trong khu vực, VN đã tăng trưởng tốt hơn. Kinh tế VN tăng trưởng được 2,91% năm 2020, trong khi nhiều nền kinh tế khác tại Đông Nam Á thậm chí suy giảm mạnh. Như vậy, VN đã làm tốt hơn nhiều nước khác trong khu vực.
Trong năm 2020, chúng ta đã chứng kiến nhiều DN phá sản, lao động mất việc… nhưng cuối cùng kinh tế vẫn tăng trưởng, điều này có cơ sở từ việc các bên vẫn giải quyết được vấn đề liên quan đến đại dịch.
Năm ngoái, Fitch đã điều chỉnh triển vọng tín dụng của VN từ “tích cực” lên “ổn định”. Khi điều chỉnh, chúng tôi đã tính đến cả tác động của đại dịch. Tuy nhiên, so với những nước cùng mức xếp hạng BB như hiện tại, các chỉ số kinh tế quan trọng của VN vẫn tốt hơn so với các nước.
Chứng khoán, bất động sản, trái phiếu hay bitcoin?
* Năm qua, khắp thế giới dòng tiền đầu tư đổ mạnh vào chứng khoán, bất động sản, Bitcoin, đẩy giá của chúng lên nhanh chóng. Trong bối cảnh này, kinh tế VN có thể đương đầu với những rủi ro gì?
– Cho đến nay, những yếu tố biến động giá tài sản trên chưa ảnh hưởng nhiều đến tình hình ổn định kinh tế vĩ mô của VN, Fitch nhận thấy lạm phát vẫn được kiểm soát tốt, kinh tế tiếp tục tăng trưởng và dự báo còn tốt hơn năm ngoái. Diễn biến các dòng vốn bên ngoài nhìn chung chưa tạo ra rủi ro nào lớn với sự ổn định kinh tế vĩ mô của VN.
Nếu có trường hợp chúng tôi trở nên bi quan hơn với xếp hạng tín nhiệm của VN, nó sẽ đến từ một trong những yếu tố như mất ổn định kinh tế vĩ mô hay quản lý chính sách yếu kém. Tuy nhiên, hiện tại chúng tôi không thấy khả năng trên xảy ra.
* Năm 2020, thị trường trái phiếu doanh nghiệp VN tăng trưởng ấn tượng, thậm chí rất “hot”; điều này ảnh hưởng gì tới tín nhiệm của nền kinh tế?
– Xếp hạng tín nhiệm của quốc gia không thực sự chịu ảnh hưởng bởi thị trường trái phiếu DN, mà theo đánh giá của chúng tôi, nó dựa trên tăng trưởng kinh tế mạnh, bền vững và chính sách tập trung đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô và cải thiện tình hình tài khóa.
Tình hình tài chính nội địa sẽ giúp hỗ trợ kinh tế tăng trưởng, nhưng đó không phải yếu tố quyết định duy nhất. Xếp hạng tín nhiệm của VN được hỗ trợ bởi dòng vốn FDI mạnh, ổn định, tăng trưởng bền vững.
Quan hệ Mỹ – Trung & cơ hội cho VN?
* Bộ Tài chính Mỹ đã “dán nhãn” VN là nước thao túng tiền tệ, tuy nhiên cho đến nay chưa đưa ra hành động cụ thể nào. Vậy điều này có ảnh hưởng đến xếp hạng tín nhiệm mà Fitch với VN?
– Việc VN bị “dán nhãn” thao túng tiền tệ khiến quan hệ kinh tế Việt – Mỹ trở nên phức tạp hơn, nhưng chúng tôi tin rằng 2 bên sẽ có các cuộc trao đổi trong những tháng tới để cố gắng giảm căng thẳng. Trong lúc đó, chúng tôi sẽ vẫn tiếp tục theo dõi các diễn biến để đánh giá xem liệu nó có thể ảnh hưởng đến xếp hạng tín nhiệm.
* Trong những năm gần đây, có xu thế nhiều DN nước ngoài chuyển sản xuất từ Trung Quốc (TQ) sang một số nước Đông Nam Á, trong đó có VN. Xu thế này sẽ thế nào dưới chính quyền mới của Mỹ?
– Chúng tôi cho rằng VN và các nước láng giềng Đông Nam Á sẽ vẫn tiếp tục hưởng lợi từ dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong đó bao gồm xu thế dịch chuyển sản xuất khỏi TQ để tránh thuế cao.
Hiện chưa thể nói trước được quan hệ Mỹ – Trung sẽ diễn biến thế nào, nhưng nhiều khả năng phía Mỹ sẽ có chiến lược chính sách ngoại giao dễ đoán, và cách tiếp cận đa phương, và điều này tốt cho khu vực.
Diệu Thanh
(Nguồn: VNExpress; Ảnh: Unsplash)
