Nhờ tất cả thông tin này, ta có thể thu thập được một lượng kiến thức khổng lồ. Tuy nhiên, không phải lúc nào kiến thức cũng chuyển hóa thành trí tuệ.
Một định nghĩa cho rằng trí tuệ là “Khả năng phán đoán, quyết định sáng suốt dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về các tình huống, kinh nghiệm; thường liên quan đến kiến thức, phán đoán tốt và khả năng phân biệt đúng sai”. Nghe có vẻ hay, nhưng làm sao có được khả năng này?
Một doanh nhân trẻ khao khát thành công đến gặp nhà cố vấn thông thái, hỏi: “Làm sao để được khôn ngoan?”. “Phải có kinh nghiệm” – nhà thông thái đáp. “Làm sao để có kinh nghiệm?”. “Phải có các quyết định đúng đắn”. “Làm thế nào để có các quyết định đúng đắn?”. Nhà thông thái nhanh chóng đáp: “Bằng cách đưa ra các quyết định sai!”.
Thật buồn cười nhưng đúng! Nhưng liệu sai lầm có phải là cách lý tưởng để được khôn ngoan? Một nơi ta mà có thể tìm sự khôn ngoan – tin chắc là nơi tốt nhất – đó chính là Kinh Thánh. Thực tế một số sách Cựu Ước được gọi là “sách khôn ngoan”, gồm Gióp, Thi Thiên, Châm ngôn và Truyền đạo. Và sách thường được trích dẫn nhiều nhất là Châm ngôn – tuyên bố: “Kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự khôn ngoan; còn kẻ ngu dại khinh dể sự khôn ngoan và lời khuyên dạy” (Châm ngôn 1:7)
Ngay cả chỉ nhìn thoáng qua, ta cũng có thể thấy rõ điều này. Các chính trị gia, lãnh đạo doanh nghiệp, nghệ sĩ giải trí, những người nổi tiếng, các nhà hoạt động không có thế giới quan Kinh Thánh… đều phù hợp với cách Cựu Ước mô tả về người Israel xưa: “Ai nấy đều làm theo ý mình cho là phải” (Các Quan xét 17:6; 21:25). Đây không phải khôn ngoan mà là dại dột. Và điều này vẫn đúng cho đến nay!
Phần lớn sách Châm ngôn được cho là của vua Salomon – người khôn ngoan nhất từng sống trên đất. Ông giải thích: “để đạt được sự khôn ngoan và kỷ luật; để hiểu những lời thông sáng; để có được một cuộc sống kỷ luật và thận trọng, để làm điều công chính, công bằng, ngay thẳng” (Châm ngôn 1:2-3)
Nếu điều này đúng, bạn có nghĩ việc đọc Châm ngôn, khám phá những lời dạy là ý tưởng hay? Nhiều người quyết tâm đọc 1 chương Châm ngôn/ngày. Sách có 31 chương, nên toàn bộ Châm ngôn có thể được đọc trong 1 tháng; 12 lần/năm.
Châm ngôn cung cấp sự khôn ngoan nhiều chủ đề, chẳng hạn kềm chế cơn giận; trở thành nhà lãnh đạo hiệu quả; chấp nhận sự sửa dạy & kỷ luật; tiếp nhận lời khuyên & sự hướng dẫn khôn ngoan; có sự sáng suốt & thận trọng; đối phó với lòng đố kỵ & ghen tị; tránh cám dỗ tình dục; vun đắp lòng rộng lượng; làm việc siêng năng; cạm bẫy của lòng kiêu ngạo & lợi ích của sự khiêm nhường; phấn đấu cho sự chính trực & trung thực…
Cuối cùng, tất cả đều được neo giữ trong sự “kính sợ Đức Giê-hô-va”. Điều này không có nghĩa là đến gần Chúa với sự sợ hãi. Nhưng nghĩa là nhận biết sự toàn hảo, quyền năng, tình yêu thương, lòng nhân từ của Ngài. Sách Châm ngôn nói kính sợ Chúa là khôn ngoan, như nỗi sợ ngăn cản một người ưa mạo hiểm đến quá gần bờ vực. Hơn thế, kính sợ Chúa dẫn đến đảm bảo về một cuộc sống viên mãn, thành công.
“Kính sợ Đức Giê-hô-va dẫn đến sự sống, được thỏa lòng, không gặp hoạn nạn” (Châm ngôn 19:23)’ “Sự khiêm nhường và kính sợ Đức Giê-hô-va mang lại sự giàu có, danh dự và sự sống” (22:4)
Robert J. Tamasy
(Nguồn: CBMC International | Chuyển ngữ: Nguyên Ân | Biên tập: Thảo Phạm | Ảnh: Pixabay | Xem thêm: Châm ngôn 2:6; 3;13-15; 10:14-15; 12:8; 14:6,8; 15:7,33; 16:16,21; 17:24; 19:8)
Câu hỏi suy ngẫm/thảo luận
1. Bạn phân biệt sao giữa thông tin và kiến thức – thứ mà ta có rất nhiều, hơn bao giờ hết trong lịch sử nhân loại – với sự khôn ngoan – thứ thường bị thiếu hụt?
2. Bạn xác định ai là người khôn ngoan nhất? Tại sao bạn cho người đó là khôn ngoan? Bạn thấy người đó thể hiện sự khôn ngoan thế nào qua cách họ làm việc và sống?
3. Ngay chương đầu của sách Châm ngôn đã có câu: “Kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự khôn ngoan”. Điều này nghĩa là gì? Bạn có đồng ý với điều đó không?
4. Bạn so sánh sự khôn ngoan của thế gian – thứ được bày ra cho ta hàng ngày qua nhiều nguồn khác nhau – với sự khôn ngoan của Kinh Thánh?
THỬ THÁCH TRONG TUẦN
Nếu hôm nay bạn quyết định: ‘Tôi muốn bắt đầu trau dồi trí tuệ, khôn ngoan trong cách sống và làm việc’, bạn sẽ thực hiện thế nào?
Cuộc sống bạn đến giờ, những điều khôn ngoan nhất bạn học được là gì? Hãy dành thời gian trong tuần thảo luận về chủ đề quan trọng này với bạn thân, người cố vấn hoặc nhóm nhỏ đáng tin cậy của bạn. Bạn cần và học cách rèn luyện trí tuệ nhiều hơn theo cách nào? Bạn coi ai là người khôn ngoan, có thể giúp ích cho bạn?
