Khi phía dưới là nước cuồn cuộn chảy, phía trên mưa gió, bão bùng.. nó nhanh chóng lấy đi năng lượng, nhiệt độ cơ thể. Vì vậy có bạn bỏ túi theo tí rượu mạnh, để dành “hớp chút cho ấm bụng”…
Cách nghĩ này sai. Rượu vào – dù chỉ một hớp – khiến bạn cảm thấy ấm nóng, nhưng đó là cảm giác tạm thời. Ngay sau đó thân nhiệt lập tức hạ xuống dưới ngưỡng bình thường, rất nguy hiểm.
Kinh nghiệm dân gian của những người đi biển là đem theo chai nước mắm cốt. Tuy nó hôi, mặn, khó uống, nhưng nó là ‘chuyên gia’ giữ ấm và bảo tồn thân nhiệt.
Đây là kinh nghiệm dân gian ngàn đời nay, nhưng nếu nhìn theo góc độ khoa học cũng rất hợp lý: trong nước mắm cốt, mắm nhĩ có hàm lượng đạm và chất béo hữu cơ hòa tan với nồng độ cao, đậm đặc. Cơ thể lập tức hấp thụ, sản sinh ra nhiệt lượng chống lạnh nhanh, hiệu quả. Mặt khác lượng muối đậm đặc giúp kích hoạt nhịp tim và huyết áp lên cao, đưa nhiệt lượng ra các vùng ngoại vi thân thể, làm ấm và giữ ấm rất hiệu quả, lại còn giúp chống lại áp lực nước khi lặn lội, ngâm lâu trong dòng chảy… Tuy nhiên, cách này chống chỉ định với người cao tuổi hoặc người trẻ cao huyết áp.
Khi gặp người đói, lạnh run, đuối sức… không được lập tức lao vào nhiệt tình xức, xoa bóp các loại dầu cho họ. Vì tinh dầu bốc hơi rất nhanh, mang theo nhiệt độ cơ thể làm thân nhiệt hạ, khiến họ càng lạnh hơn.
Các loại thức ăn quá cay nóng cũng chỉ cho cảm giác (và có thể đổ mồ hôi) lúc ăn, nhưng sau đó nó làm thân nhiệt giảm, sẽ càng lạnh hơn. Nên chăng trong các phần thực phẩm cứu trợ cần kèm theo chai nước mắm cốt, mắm nhĩ – loại thực phẩm bổ sung năng lượng, nhiệt lượng nhanh, hiệu quả và an toàn.
Khi thân nhiệt hạ, biểu hiện là rùng mình liên tục, hai hàm răng va vào nhau lạch cạch, vành tai nóng bừng lên bất thường nhưng chân tay run rẩy… nên tức khắc rời dòng nước, đến chỗ cao, khô ráo. Nhưng chú ý tránh các nơi hầm hố, chuồng trại, ao chuôm… sẽ rất dễ bị nhiễm khí độc từ các nơi đó do nước đẩy lên. Khi thân thể bị hạ nhiệt, sức đề kháng không còn, bạn sẽ dễ bị suy kiệt, gục ngã, bỏ cuộc.
Chúc các bạn bình an!
Lương y Lê Thuận Nghĩa
(Ảnh: AFP, CNN, NYP, VNExpress)
